روستای ابیانه جایی است که آسمان، زمین، عشق، سادگی و حقیقت زندگی جریان دارد. نام کویر همواره با خشکی و گرما و آسمان پر ستاره و صد البته شب های خنک و مردمانی از جنس مهر و مهربانی آمده است. با تیمار سری به روستای ابیانه، یکی از جاهای دیدنی استان اصفهان می زنیم؛ پس از گشت و گذار در کوچه پس کوچه هایش از تاریخچه آن و جاهای دیدنی این روستا و… برای شما می گوییم. که ابیانه کجاست و چگونه می توانید راهی این دیار شوید.
گشت و گذاری در ابیانه و خانه های آن
روستای ابیانه کاشان، در حاشیه کویر معروف ایران (دشت کویر) و در پای دامنده کوه کرکس می باشد. در وهله اول روستای ابیانه اصفهان چند طبقه به نظر می رسد؛ به محض ورود به روستا اولین چهره ای که از ابیانه می بینید خانه هایی سرخ و زنانی با روسری های بلند گلدار و مردانی با شلوارهای گشاد مشکی است. خاک سرخ خانه های اینجا از کارخانه ای نزدیک به روستا تأمین می شود. خاک سرخی که پس زمینه این تابلوی نقاشی است. رنگ قرمز روستا همچون خونی در رگ های روستا جاری است. و رنگ زندگی را خشت به خشت به این روستا می پاشد. محدوده روستا از دروازه بالا تا پایین ادامه دارد و تمام کوچه ها در نهایت به این مسیر اصلی ختم می شود. در ابیانه کوچه بن بست وجود ندارد!
معماری خانه ها در ابیانه
بیشتر خانه های ابیانه کاشان به صورت پلکانی روی هم قرار دارند. همانطور که گفته شد رنگ خانه های این روستا به دلیل به کارگیری خاک رس در ساخت آن ها قرمز است. خانه های ابیانه اکثرا دارای ایوان و طارمی (نرده های کوچک چوبی دور تا دور ایوان) هستند. خانه های روستا دارای ارسی ها (پنجره های چوبی و مشبک که به سمت بالا باز می شود) است. این پنجره های زیبا منبت کاری شده اند و مشرف بر کوچه های تنگ و باریک روستا هستند. درب های کوبه ای خانه های روستای ابیانه نیز ویژگی دیگر معماری این خانه هاست. این درها دارای گل میخ هایی زیبا و دو کوبه در سمت چپ و راست هستند. کوبه چکشی برای در زدن مردان و کوبه ای به شکل حلقه برای در زدن زنان روستا خودنمایی می کند. معماری خانه های این روستا در زمان سلجوقی به شکل بناهایی با یک ایوان و فاقد حیاط بوده است. در دوران صفوی اکثر خانه ها به شکل چهار صفه ای ساخته شده؛ به این معنا که چهار اتاق در چهار گوشه ساختمان می ساختند و بخش میانی بنا را برای مجالس عروسی و جشن ها در نظر می گرفتند. در دوره قاجار تغییری چشم گیر در ساختار خانه های این روستا دیده نشده است.
تاریخچه روستای ابیانه
به ابیانه که سفر کنید در واقع به سفرهای تاریخی در دوران های مختلفی می روید؛ چرا که ابیانه کاشان در سفری طولانی شما را از دوران ساسانی تا قاجار یه همراهی می کند. در زبان محلی به ابیانه (ویونا) گفته می شود، ویونا به معنای بیدستان است. هیچ سندی در مورد قدمت ابیانه وجود ندارد اما طبق تشخیص کارشناسان این روستا قدمتی برابر با ۱۵۰۰ سال دارد. زبان مردم روستا به دوران هخامنشی باز می گردد؛ که البته دستخوش تغییراتی شده است و اکنون فقط شمار کمی از واژه های پهلوی را بردارد. لباس زنان روستا شکل و شمایلی صفوی دارد و لباس مردان بختیاری است.
جاهای دیدنی ابیانه
دیدنی های روستای ابیانه اصفهان بسیار است. هم به لحاظ موقعیت طبیعی هم به لحاظ موقعیت تاریخی دیدنی های این سرزمین کم نیست. در ادامه از جاهای دیدنی این روستا به شما می گوییم.
زیارتگاه هینزا: زیارتگاه هینزا در واقع قدمگاه و یا گذرگاه منسوب به بی بی زبیده خاتون (دختر موسی بن جعفر) است. برای رفتن به زیارتگاه هینزا باید به دره باریکی در جنوب شرقی این روستا بروید. در دل صخره جنوبی این زیارتگاه را می بینید.
مسجد جامع: در ابیانه حدود ۱۱ مسجد وجود دارد که معروف ترین آن مسجد جامع است. مسجد جامع ابیانه مربوط به دوران سلجوقی است. این مسجد در محله میان روستا یا میون روستا قرار دارد. از زیبایی های تاریخی مسجد می توان به درب چوبی منبت کاری شده با گل و بوته و خطوط برجسته روی آن اشاره کرد. این مسجد متغلق به سال ۱۳۱۱ هجری قمری است.
آتشکده هارپاک: این آتشکده در گذرگاهی به نام راشتا و روی شیب بلندی قرار دارد. این آتشکده درون یک سابات (گذرگاه مسقف) قرار گرفته است. آتشکده هارپاک سه طبقه دارد و به شکل چهار طاقی ساخته شده است. در هارپاک طبقه ای مخصوص آداب و رسوم مذهبی بوده و در حیاط آتشکده؛ آتشی همیشه روشن وجود داشته است. اتاقی در طبقه بالای آتشکده وجود دارد که با عبور از چندین پله می توانید به آن برسید.
قلعه های ابیانه: ابیانه دارای سه قلعه در سه محله مهم است. پل بالا، یسمون، هرده هر کدام قلعه ای را در خود جای داده اند. مردم روستا برای حفاظت از جان و مال خود از این قلعه ها استفاده می کردند.
خانقاه: خانقاهی زیبا و قدیمی متعلق به دوران صفویان با نمایی آجری در محله پس خانقاه قرار دارد؛ این خانقاه بنایی سه طبقه با طاق های ضربی و نمایشی از نقاشی های دوران صفویان است.
چشمه ها: به جز آسیاب های موجود در روستا، چشمه های مختلفی هم در غرب و شرق روستا قرار دارند. برای مثال چشمه دوآب، اصلی ترین منبع آب این روستا است. برخی دیگر از چشمه های روستا می توانیم به کرشک، هینزا، قنات تاردر، پال همون هره و… اشاره کرد.
روستای ابیانه اصفهان روستایی چهارفصل است و در هر فصل تابلوی بی بدیل خود را به نمایش می گذارد. اما اگر بخواهیم بهترین فصل را برای سفر به این روستا پیشنهاد کنیم پاییز است. وقتی پاییز اینجا با تمام زیبایی هایش شما را محو تماشایش می کند، دل کندن از ابیانه برایتان سخت می شود. در بهار ابیانه نیز چهره ای دلبرانه به خود می گیرد. این روستای زیبا در فصل بهار همراه با شکوفه های بهاری شما را مجذوب خود می کند. همچنین تابستان ابیانه نیز ویژگی های منحصر به فردی دارد. گرمای این فصل با گرمای وجود مردمانش پیوندی دیرینه دارد. با این که ابیانه روستایی در دل کویر است، اما گرمای مطلوبی دارد.
